Thiếu sắt khi mang thai nếu không cải thiện dễ gây nguy hiểm cho em bé

Thiếu dinh dưỡng và thiếu máu không những ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất lao động mà còn gây ra các biến chứng thai sản như cao huyết áp, sản giật, nhiễm khuẩn hoặc tử vong cho thai phụ. Ở Việt Nam, tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ mang thai là 36,5%, cao nhất là vùng núi phía Bắc và Tây Nguyên lên tới gần 60%. Nguyên nhân chính của thiếu máu phụ nữ Việt Nam cũng là do thiếu sắt. Chính vì thế, việc phát hiện các dấu hiệu của thiếu máu sớm và có kế hoạch bổ sung sắt cho bà bầu kịp thời sẽ giúp nâng cao sức khỏe thai phụ và giảm tỷ lệ tử vong ở bà mẹ và trẻ em.


Vì sao cần bổ sung sắt cho bà bầu

Máu lưu thông qua các tĩnh mạch cung cấp oxy cho mọi mô và cơ quan. Trong thời kỳ mang thai, nó cũng cung cấp oxy cho tử cung và chịu trách nhiệm cho hoạt động bình thường của nhau thai. Mặc dù vậy, để máu liên kết oxy, sắt phải có trong máu, vì nó là chất mang oxy. Khi cơ thể thiếu sắt, toàn bộ cơ thể có thể bị thiếu oxy, phát sinh các triệu chứng đặc trưng của bệnh thiếu máu như mệt mỏi, đau đầu và các vấn đề về khả năng tập trung. Thiếu sắt là tình trạng phổ biến xảy ra ở phụ nữ mang thai, sự thiếu hụt này cũng ảnh hưởng đến em bé.



Tại sao nhu cầu sắt tăng trong thai kỳ?

Đây là thời điểm không chỉ cơ thể mẹ phải được cung cấp oxy mà còn cả thai nhi. Khi lượng máu tăng lên trong thời kỳ mang thai, và nhu cầu oxy của chúng ta cũng vậy, lượng sắt tiêu chuẩn hàng ngày của chúng ta có thể bị thiếu. Mặc dù hiện tượng này là hoàn toàn tự nhiên và sự thiếu hụt là thường xuyên, nhưng không nên bỏ qua vì hậu quả của việc thiếu sắt trong thai kỳ có thể là nguyên nhân khiến mẹ sinh em bé nhẹ cân và thiếu máu, sinh non hoặc thậm chí là sẩy thai. Cần biết rằng thiếu sắt đặc biệt nguy hiểm trong tam cá nguyệt thứ ba, khi não bộ trẻ đang phát triển toàn diện. Duy trì một lượng sắt cho bà bầu đầy đủ trong thời kỳ mang thai là cần thiết cho sự phát triển thích hợp của não em bé về vận động và phát triển thần kinh. Điều thú vị là trong ba tháng cuối của thai kỳ, gan của em bé dự trữ lượng sắt gấp 5 lần so với người lớn.


Bổ sung sắt cho bà bầu từ đâu để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu thiếu sắt hiệu quả?

Sắt được chia thành 2 dạng là sắt heme và sắt không heme. Sắt heme dễ tiêu hóa hơn và được tìm thấy trong các sản phẩm động vật (ví dụ: gan, cá tuyết, thăn bò). Sắt không heme có thể được tìm thấy trong các sản phẩm thực vật như đậu trắng, rau bina, củ cải đường. Sắt không phải là heme ít được hấp thu tốt hơn, vì vậy những người ăn chay trường có thể có nguy cơ mắc bệnh thiếu máu thiếu sắt cao hơn.

Bà bầu nên cung cấp cho cơ thể khoảng 27 – 30 mg sắt mỗi ngày. Nếu mẹ chỉ bổ sung từ nguồn thực phẩm sẽ không dễ dàng vì chỉ có 10% lượng sắt có trong thức ăn được hấp thụ. Vì vậy, nhiều phụ nữ phải uống bổ sung thêm viên sắt dành cho bà bầu. Tuy nhiên, mẹ bầu không thể tự ý bổ sung. Bác sĩ sẽ quyết định việc bổ sung (và liều lượng) dựa trên các xét nghiệm máu của các đợt khám thai.

Trên thị trường chất bổ sung sắt cho bà bầu rất nhiều, nhưng sự lựa chọn nên được hướng dẫn chủ yếu bởi thành phần – nó phải là sắt tự nhiên, sắt dạng hữu cơ, dễ hấp thụ, không gây tác dụng phụ như táo bón, một trong những tác dụng phụ thường gặp nhất khi bổ sung sắt. ( tham khảo viên sắt uống không gây táo bón )


Thường xuyên bổ sung sắt với liều lượng khuyến cáo là một chuyện. Mẹ bầu cũng cần nhớ rằng một số thực phẩm khác gây cản trở sự hấp thụ của sắt. Chống thiếu máu mẹ bầu bổ sung nên tuân theo một số quy tắc:

Sau bữa ăn giàu chất sắt hoặc sau khi uống viên sắt dành cho bà bầu, nên tránh uống trà, cà phê và cola – chúng cản trở sự hấp thụ sắt.
Vitamin C thúc đẩy sự hấp thụ sắt. Chúng có trong khoai tây, cà chua, rau mùi tây xanh, ớt, cam quýt, nho đen, dâu tây, bắp cải.
Các vitamin nhóm B cũng tạo điều kiện hấp thu sắt. Các sản phẩm đáng kết hợp với sắt bao gồm bông cải xanh, rau diếp xanh, trái cây khô, bí ngô và hạt hướng dương, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu.